1.1. Sabit Protezlere Giriş
Protez terimi, genel olarak kaybedilmiş organ veya dokuların yapay bir materyalle, şekil ve fonksiyon olarak yerine konulmasını tanımlar. Diş hekimliğinde de kaybedilen diş ve/ veya çevresi dokuların birtakım materyallerle rehabilitasyonu, diş hekimliği protezleri ile olur.
Bunlar, protezin hekim ya da hastanın kendisi tarafından takılıp çıkarılabilmesine göre, sabit veya hareketli protezler olarak iki grupta sınıflandırılırlar. Hareketli protezler, tamamen dişsizlik durumlarında tam protezler, eğer doğal dişler mevcut ise bölümlü protezler olarak adlandırılırlar. Tek bir diş eksikliğinde ve/veya çok sayıda diş içeren dişsizliklerde de kaybedilen dişlerin önündeki ve arkasındaki dişlerden faydalanılarak yapılan protezlere sabit bölümlü protez veya köprü adı verilir. Eğer diş veya dişlerdeki, renk, şekil, konum bozukluklarını gidermek veya köprü protezlerine destek olmak amacıyla restorasyonlar yapılacaksa her diş için yapılan bu restorasyonlar da kron olarak isimlendirilir.
Şekil 1.1 a. b. Dişsiz boşluklarda, mevcut diş desteğinin sabit uygulamalara izin vermediği durumlarda, birtakım tutucu ve yapay dişleri taşıyan kaide kısımlarını içeren hareketli bölümlü protezler, tamamen dişsizlik durumlarında da mevcut kemik ve üstündeki mukozadan destek alan tam protezler kullanılır. Bu protezler hasta tarafından takılıp çıkarılabilirler.
Şekil 1.2. Diş kayıplarının, dişsiz bölgenin çevresindeki diş veya dişlerden yararlanılarak, ancak özel yöntemlerle hekim tarafından çıkarılabilecek sabit protezlerle restorasyonu mümkündür.
Uygulanan bu protetik restorasyonlarla, kaybedilmiş olan çiğneme (fonksiyon), konuşma (fonasyon) ve estetik yeniden kazandırılır.
Anterior ya da posteriorda, farklı fonksiyonlara sahip dişlerden sadece birinin kaybedilmesi ile bile çiğneme, konuşma veya estetik bozukluklardan biri ya da tamamı ortaya çıkabilir. Buna ek olarak, stomatognati sistemin birbirine bağlı olan işleyişinde sorunlar oluşabilir. Temporomandibuler rahatsızlıklar olarak adlandırılan, oklüzal bozukluklar ve psikolojik streslerin nedenlerinden olarak gösterildiği bu rahatsızlıklarda, oklüzal bozuklukların önemli nedeni, dişlerdeki doku kayıp veya bozuklukları ile bir ya da birden çok dişin kaybedilmesidir. Sabit protezler, diş dokusu ve diş eksiklikliklerinin giderilmesi için doğal diş işlevine en yakın olan ve üstün özellikli materyallerle çok başarılı olarak uygulanan protezlerdir. Yine implantların özellikle serbest sonlu dişsizliklerde distal destekleri yeniden kazandırması ve tek diş eksikliklerinde restorasyonların, komşu dişler prepare edilmeden implant destekler üzerine uygulanması da, sabit kron ve köprü uygulamalarının güncelliğini sürdürmektedir.
Şekil 1.3 a, b. Güncel teknoloji, diş desteğinin yeterli olmadığı durumlarda, kaybedilen diş veya dişlerin yerini alan implant uygulamaları ile sabit restorasyonların yapılmasını sağlamıştır. Mevcut kemik yapının yeterliliğine bağlı olarak köprü ya da kronlar yapılabilir.
